Sağlık; fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam olarak iyi olma halidir ve insan hayatını doğrudan ilgilendiren bir alandır. Bu sebeple her insanın sağlık ve kapsadığı konularda belli düzeyde bilgi sahibi olması gerekir. Toplumun sağlıkla olan ilişkisi için tanımlanmış kavram, sağlık okuryazarlığıdır. Sağlık okuryazarlığı; bireylerin sağlıkla ilgili bilgilere ulaşması, bu bilgileri anlaması ve bu bilgileri sağlıkla ilgili kararlarında kullanabilmesi için gerekli olan zihinsel ve sosyal becerilerdir.(1)

Sağlıkta bilgi edinme süreci -her iş gibi- doğru bir usul üzere ilerlemelidir. Usul göz ardı edildiğinde bilginin yanlış öğrenildiğini, böylece yanlış düşünce ve davranışların ortaya çıktığını görmekteyiz.

Tıbbın topluma bakan yüzüyle, hekimlere bakan yüzü ciddi farklılıklar arz etmektedir. Bu ayrımın yapılması, hekim-toplum ilişkisinde saygının korunmasında ve sorumluluk alanlarının bilinmesinde önem taşır.

Tıp eğitimi usta-çırak ilişkisine dayanır. Yalnızca doğru bilgiyi edinmek tıbba vakıf olmak için yeterli olmaz. Tecrübe sahibi hekimlerden, bilginin pratik yansımalarını da öğrenmek gerekir.Zira hastalığın tabiatı, teşhis usulu ve tedavisi her hasta için aynı değildir. Bu yönüyle hekimlik ustadan öğrenilen bir sanattır. Hekim, hikmetle olayların ardındaki sebepleri görür ve sanatını her seferinde özgün şekilde icra eder. Çünkü Allah (azze ve celle) her insanı biricik yaratmıştır. Sanat ise bilgiyi biricik olana özgü kılmayı gerektirir.

 Allah, (azze ve celle) insanı yaratılmışlara üstün kılmış, haklarını ve sorumluluklarını takdir etmiştir. İslam şeriatı, insan için beş temel ilkenin korunmasını temin eder; Din, can, akıl, nesil ve mal emniyeti.

Bu yüzden İslam hukukunda insanın “can”ına yönelik her bir müdahale sorumluluk gerektirir. Sorumluluk, dini, ahlaki ve hukuki olmak üzere çeşitli yönleri olan geniş bir kavramdır.(2)

Can sorumluluğunun büyüklüğü ise katiyetle izaha muhtaçtır.

Türkiye müslümanlarının sağlık konusuna olan ilgisini görmekteyiz. Fakat izah ettiğimiz üzere bu alan ağır bir sorumluluk, bilgi ve tecrübe gerektirmektedir. Bunlardaki zaafiyetin ise toplumumuz üzerindeki ağır sonuçlarına hekimler ve hekim adayları olarak şahit olmaktayız.

Bu kaygılarla, müslümanlar olarak etkin ve doğru sağlık bilgisine sahip olmak için izlememiz gereken yolları, İslam tıp hukukunun bazı hükümlerini, İslam’da ilim ve edep kavramını, müslümanların günümüz tıbbına dair şüphelerinin bir kısmını bölüm bölüm izah etmeye gayret edeceğiz.

Müslüman ümmetin; ilmin usulünü bilmesi, kendi haysiyetini koruması, ehliyet ve liyakat kavramını yeniden ihya etmesi ve hesap günü mahcup olmaktan korunması için bu konuda yapılan çalışmaları mühim görüyoruz.

Bir sonraki bölümde görüşmek üzere...

(1) https://sggm.saglik.gov.tr/TR-57003/turkiyenin-saglik-okuryazarligi-duzeyi-olculdu.html

(2)Ekşi A.,(2011),İSLAM TIP HUKUKU,31